ΠΑΙΧΝΙΔΙ: ΤΑ ΕΙΔΗ ΤΟΥ ΚΑΙ Η ΥΠΟΣΤΗΡΙΞΗ ΤΟΥ
Τα παιδιά αγαπούν το να παίζουν και πολύ συχνά το παιχνίδι τους, αντικατοπτρίζει αυτό που για εκείνα είναι σημαντικό στη ζωή τους. Είναι πολύ δύσκολο να πούμε τι ακριβώς είναι αυτό που ορίζει το παιχνίδι και το διαφοροποιεί από τις άλλες ενασχολήσεις του παιδιού. Σίγουρα, θα το αδικούσαμε αν λέγαμε πως είναι απλώς κάτι που ευχαριστεί το παιδί. Από την άλλη πλευρά, αν θεωρήσουμε το παιχνίδι σαν μια γνωστική διαδικασία είναι σαν να παραβλέπουμε την συναισθηματική πτυχή αυτής της κυρίαρχης παιδικής δραστηριότητας.
Ίσως τελικά για εμάς τους γονείς δεν έχει τόσο σημασία να δώσουμε έναν ορισμό σε αυτήν τη φυσική και αυθόρμητη συμπεριφορά των παιδιών μας, αλλά να της αναγνωρίσουμε την τεράστια επίδραση που έχει στην ανάπτυξη -πνευματική και συναισθηματική- των μικρών μας. Και για το λόγο αυτό πρέπει να το υποστηρίξουμε με όλο μας το σθένος.
"Let us turn now to the role of play and its influence on a child’s development: I think it is enormous."
~ Lev Vygotsky
Σε αυτό το πλαίσιο, είναι σημαντικό να καταλάβουμε πως τα κίνητρα και οι λόγοι του παιδιού για να παίξει έχουν άμεση σχέση με το παιχνίδι του. Οι ιδιαίτερες τάσεις του και οι ανάγκες του είναι αυτές που πρέπει να μας καθοδηγούν στην προσπάθειά μας να υποστηρίξουμε αυτόν τον μοναδικό τύπο δραστηριότητας. Αυτό ίσως γίνει πιο κατανοητό, αν σκεφτεί κανείς πως κάτι που φαίνεται ενδιαφέρον σε ένα μωρό παύει να είναι ελκυστικό σε ένα νήπιο. Οι αλλαγές στα κίνητρα και στους λόγους που κάνουν ένα παιδί να παίξει σηματοδοτούν τα διαφορετικά στάδια της ανάπτυξής του τα οποία εμείς, ως γονείς, οφείλουμε να παρατηρούμε έτσι ώστε να εμπλουτίζουμε ανάλογα την εμπειρία του παιχνιδιού.
Με λίγα λόγια, η ανάπτυξη του παιχνιδιού πρέπει να συμβαδίζει με την ανάπτυξή του και τις ανάγκες του. Επιπλέον, το παιχνίδι είναι μια πολύμορφη και σύνθετη ενασχόληση με πολλά χαρακτηριστικά. Μπορεί να είναι: ενεργητικό, περιπετειώδες, γνωστικό, ψυχαγωγικό, πολύπλοκο και απαιτητικό, κοινωνικό και διαδραστικό, συμβολικό, θεραπευτικό, εκούσιο.
Υπάρχουν, όπως ίσως γνωρίζετε, διαφορετικά είδη παιχνιδιού και τα παιδιά μπορούν να συμμετέχουν σε περισσότερα από ένα είδη την ίδια στιγμή. Για παράδειγμα, να προσποιούνται ότι είναι οικοδόμοι (παιχνίδι ρόλων) όταν κατασκευάζουν έναν πύργο (κατασκευαστικό παιχνίδι). Παρόμοια, τα μωρά μπορούν να ξεκινήσουν ένα "κου-κου τσα! "(παιχνίδι με κανόνες) ενώ εξερευνούν ένα κομμάτι υφάσματος (εξερευνητικό-αισθητηριακό παιχνίδι).
Ίσως τα παιδιά να δείχνουν προτίμηση σε έναν τύπο παιχνιδιού, παρόλα αυτά είναι ιδιαίτερα σημαντικό δραστηριοποιηθούν σε όλα τα είδη του, ούτως ώστε να αποκομίσουν τα πολλαπλά οφέλη τους.
Τα είδη του παιχνιδιού
1. Δημιουργικό παιχνίδι: Τα παιδιά απολαμβάνουν το να είναι δημιουργικά, χορεύοντας, ζωγραφίζοντας, παίζοντας με φαινομενικά άχρηστα υλικά, με πλαστελίνες ή και απλώς χρησιμοποιώντας τη φαντασία τους. Με το τρόπο αυτό μοιράζονται και επικοινωνούν τις σκέψεις και τα συναισθήματά τους.
2. Παιχνίδι με κανόνες: Κανείς θα μπορούσε να σκεφτεί πως το παιχνίδι έχει εξ'ορισμού κανόνες. Σκεφτείτε για παράδειγμα τα παιχνίδια ρόλων όπου υπάρχουν οι άτυποι κανόνες συμπεριφοράς του εκάστοτε ρόλου. Αυτοί μπορεί να είναι πιο ευέλικτοι και σταδιακά τα παιδιά συμμετέχουν στα πιο συμβατικά παιχνίδια με προαποφασισμένους κανόνες. Στο είδος αυτό, η γλώσσα παίζει σπουδαίο ρόλο καθώς το παιδί εξηγεί, ρωτάει ή διαπραγματεύεται τους κανόνες.
3. Λεκτικό παιχνίδι: Το παιχνίδι με λέξεις και ήχους το οποίο περιλαμβάνει τον αυθόρμητο χειρισμό αυτών, συχνά με ρυθμικά και επαναλαμβανόμενα στοιχεία. Τα παιδιά παίζουν με τη γλώσσα - απολαμβάνουν τα μοτίβα, τους ήχους αλλά και τις λέξεις χωρίς νόημα. Τα λίγο μεγαλύτερης ηλικίας παιδιά λατρεύουν επίσης τα ανέκδοτα και τις αστείες ιστορίες.
4. Κινητικά παιχνίδια (physical): Μέσα από αυτά τα παιδιά αναπτύσσουν, εξασκούν και διαμορφώνουν τις κινήσεις τους και τον σωματικό τους έλεγχο. Με τον τρόπο αυτό κατακτάται αρχικά η αδρή και στην συνεχεία η λεπτή κινητικότητα. Παιχνίδι εξερεύνησης-αισθητηριακό: Απαιτεί τις σωματικές και αισθητηριακές ικανότητες των παιδιών για να ανακαλύψουν τον κόσμο γύρω τους. Τα παιδιά εξερευνούν πρώτα το σώμα τους και ακολούθως το περιβάλλον τους.
Παιχνίδι χειρισμού: Το παιχνίδι αυτό εξασκεί και ενισχύει τη λεπτή κινητικότητα και τον συγχρονισμό χεριού και ματιού. Σταδιακά τα επίπεδα του παιχνιδιού αυτού ανεβαίνουν προκειμένου τα τελειοποιηθούν οι κινητικές ικανότητες. Περιλαμβάνει το χειρισμό αντικειμένων και υλικών. Κατασκευαστικό παιχνίδι: Με λίγα λόγια το παιχνίδι κατα το οποίο κατασκευάζεις χρησιμοποιώντας διάφορα υλικά. Με την ανάπτυξη των παιδιών το παιχνίδι γίνεται πιο σύνθετο και ενδιαφέρον.
5. Παιχνίδια μίμησης (pretend):Μίμηση, δραματοποίηση, παιχνίδι ρόλων και φαντασίας: σχετίζεται με την παιδική φαντασία. Περιλαμβάνει την μίμηση με αντικείμενα, δράσεις ή καταστάσεις. Το παιχνίδι γίνεται πιο σύνθετο καθώς το παιδί μεγαλώνει. Η ανάπτυξη της γλωσσικής ικανότητας παιχνιδιού βοηθά το παιδί να περάσει από την στέρεα σκέψη στην αφηρημένη δημιουργώντας ιστορίες και φτιάχνοντας σενάρια. Τα παιδιά μπορεί να παίζουν με ρεαλιστικές καταστάσεις ή πρόσωπα αλλά και φανταστικές.Το ενδιαφέρον για την αλφάβητο και τους αριθμούς είναι εμφανές στο είδος αυτό καθώς τα παιδιά φτιάχνουν λίστες για το σουπερμάρκετ ή πληρώνουν τις αγορές τους σε αυτό. Επίσης, παίζουν με τηλέφωνα, πληκτρολόγια, αριθμομηχανές κ.α.
Small world play: στο παιχνίδι αυτό τα παιδιά αναπαριστούν σε μικρογραφία ένα περιβάλλον χρησιμοποιώντας αναπαραστάσεις αληθινών πραγμάτων, προσώπων ή ζώων.
Κοινωνικό-δραματικό παιχνίδι: στο οποίο τα παιδιά παίζουν με άλλα παιδιά ή ενήλικες. Το είδος αυτό δίνει ευκαιρίες στα παιδιά για να κάνουν φιλίες, να διαπραγματευτούν και να αναπτύξουν τις επικοινωνιακές τους ικανότητες. Επίσης βοηθά στον εμπλουτισμό της γλώσσας.
Πως μπορώ να υποστηρίξω το παιχνίδι του παιδιού μου;
Καταρχήν, παρατηρώντας διακριτικά το παιχνίδι του παιδιού. Μέσα από την παρατήρηση το παιδί μας δείχνει όλα εκείνα που το ενδιαφέρουν. Αν αξιοποιήσουμε την πληροφόρηση αυτή μπορούμε, προσφέροντας τα κατάλληλα εφόδια, να κάνουμε το παιχνίδι ακόμα πιο ελκυστικό, και κατ’επέκταση πιο ουσιαστικό. Επιπλέον, όσο μπορώ μιλάω στο παιδί για το τι ακριβώς κάνει και σέβομαι τις επιλογές του.Υποστηρίζω χωρίς να επεμβαίνω.Τέλος, το πιο σημαντικό είναι να προστατεύσω από τυχόν κινδύνους που μπορεί να ελλοχεύουν, το παιδί. Αυτό είναι κάτι το οποίο αφορά άμεσα το περιβάλλον στο οποίο εκτυλίσσεται το παιχνίδι και για το λόγο αυτό σχετίζεται με την δικιά μας προετοιμασία.
Η προετοιμασία των χώρων παιχνιδιού
Λίγα λόγια για την ασφάλεια...
Όταν το παιχνίδι εκτυλίσσεται σε χώρους εκτός του σπιτιού, η επίβλεψη του γονέα είναι ίσως ο καλύτερος τρόπος για την προστασία του παιδιού. Από την άλλη, σε ό,τι αφορά τους χώρους του σπιτιού - εσωτερικούς ή εξωτερικούς - έχουμε τη δυνατότητα να αναγνωρίσουμε τυχόν κινδύνους που ελλοχεύουν σε αυτούς και να τους αποκλείσουμε εκ των προτέρων.
Ωστόσο, δεν θα ασχοληθούμε άλλο σε αυτήν την ανάρτηση με το θέμα της ασφάλειας στο παιχνίδι, καθώς κάθε γονιός ξέρει το μικρό του καλύτερα και παίρνει τα μέτρα ασφάλειας που θα προστατεύσουν το παιδί και θα κάνουν και εκείνον να νιώθει σιγουριά και άνεση.
Ας δούμε λοιπόν, πως μπορούμε να προετοιμάσουμε τους χώρους του σπιτιού με γνώμονα την υποστήριξη του παιχνιδιού.
Χώροι ενδιαφέροντος
Πριν ακόμα διαβάσω το οτιδήποτε γύρω από το παιχνίδι, ήθελα όταν ο Ιάσονας ξεκίνησε να περπατάει, να δημιουργήσω μικρές δικές του γωνιές σε όλο το σπίτι. Ήθελα να τον κάνω να νιώσει ελεύθερος σε όλο τον χώρο έχοντας πράγματα δικά του με τα οποία θα μπορούσε ασχοληθεί παντού. Άλλωστε το σπίτι είναι και δικό του! Σας παροτρύνω να κάνετε το ίδιο και εσείς εφόσον είστε της ίδιας φιλοσοφίας. Δημιουργείστε έναν χώρο στον οποίο το παιδί μπορεί να παίξει παιχνίδια μίμησης, μια γωνιά βιβλίων και ανάγνωσης ή μουσικής. Στο δωμάτιό του φτιάξτε μια επιφάνεια εργασίας πάνω στην οποία το παιδί μπορεί να παίξει δημιουργικά. Είναι σημαντικό να βλέπουμε το χώρο μέσα από τα μάτια του παιδιού, προσπαθώντας πρωτίστως να είναι λειτουργικός. Ένα όμορφο έπιπλο παιδικού δωματίου που έχουμε δει στο pinterest είναι πολύ πιθανό να είναι ψηλότερο απ'όσο πρέπει για το παιδί μας. Τακτοποιήστε τα παιχνίδια του με τρόπο τέτοιο ώστε να είναι προσβάσιμα από το παιδί. Στους εξωτερικούς χώρους, φτιάξτε μια μικρή περιοχή φύτευσης, τοποθετείστε ένα δοχείο με άμμο για αισθητηριακό παιχνίδι και ένα δημιουργείστε μια ελεύθερη επιφάνεια στην οποία μπορεί να παίξει με τα τροχοφόρα οχήματά του.
Προσωπικός χώρος
Ακολουθώντας την ίδια λογική, δημιουργήστε στο σπίτι μια γωνιά στην οποία το παιδί μπορεί να απομονωθεί εφόσον το επιθυμεί. Εμείς έχουμε τοποθετήσει μια σκηνή στο καθιστικό μας (δεν το λες και ακριβώς απομόνωση, αλλά το σπίτι είναι πολύ μικρό, τι να κάνουμε!).
Απεικονίσεις
Προσπαθήστε, σίγουρα στο δωμάτιο του παιδιού, αλλά και στους υπόλοιπους χώρους του σπιτιού να τοποθετείτε εικόνες, δικές σας φωτογραφίες αλλά και οποιουδήποτε είδους απεικονίσεις στο ύψος του παιδικού οπτικού πεδίου. Από αυτά το παιδί μπορεί να πάρει ερεθίσματα, βλέποντας τον εαυτό του αλλά και το περιβάλλον στο οποίο ζει.
Παιχνίδια
Σας έχουμε μιλήσει ήδη για τα οφέλη του toy rotation και τη σημασία που έχει η ποικιλία και ποιότητα των παιχνιδιών ή των υλικών που χρησιμοποιούνται στο παιχνίδι και όχι η ποσότητά τους. Οι τακτοποιημένοι χώροι στους οποίους δεν υπάρχει συνωστισμός και υπερπληροφόρηση λειτουργούν ευνοϊκά υποβοηθώντας το παιδικό παιχνίδι.
Φτάνοντας στο τέλος της σημερινής ανάρτησης, μπορούμε να καταλήξουμε στο ότι το παιχνίδι μπορεί να είναι διασκεδαστικό, απαιτητικό αλλά και ευχάριστο για τους ενήλικες και τα παιδιά. Βοηθώντας ως γονείς τα παιδιά να συμμετάσχουν σε διαφορετικούς τύπους παιχνιδιού και παρέχοντάς τους ένα υποστηρικτικό περιβάλλον παιχνιδιού, μπορούμε να εμπλουτίσουμε στο μέγιστο βαθμό τις ευκαιρίες μάθησης, ανάπτυξης και εξέλιξης που προσφέρει το παιχνίδι.
Υ.Γ:Άλλες σχετικές αναρτήσεις σχετικές με το παιχνίδι:
2 comments
Τι κάνουμε με τα παιχνίδια του τάμπλετ είναι το πρόβλημα
ΑπάντησηΔιαγραφήΑυτό το σχόλιο αφαιρέθηκε από τον συντάκτη.
ΔιαγραφήΕίναι χαρά μας να ακούμε τις απόψεις, τις ιδέες και τις εντυπώσεις σας!